Çalıkuşu Dizisi - 1986

Hepimizin televizyon sayesinde eski Türk sineması hakkında engin bilgileri vardır. Fakat iş eskiden TRT başta olmak üzere çeşitli kanallarda yayınlanan kaliteli dizilere gelince, bizle yaşıt birçok yapımın ya varlığından haberdar değiliz, ya da televizyon göstermediği için haklarında bilgi edinme fırsatımız olmadı. "Çalıkuşu", "Küçük Ağa" gibi eserlerin çok başarılı oyuncularla, TRT ciddiyetinde dizi haliyle ekrana getirilmesini çoğumuz görmedik ya da hatırlamıyoruz. Türk gencinin bu eserler hakkında mümkün olduğunca çok bilgi sahibi olması gerektiği aşikar. İnternette paylaşım olanaklarının yaptığı patlamayla birlikte, yabancı dizilere verdiğimiz vaktin bir kısmını eski TRT dizilerine vermek de artık mümkün. Ayrıca bu, ilkokul Türkçe kitabımıza boynumuzun borcudur diye düşünüyorum. Yazının sonunda, dizinin tamamını(7 bölüm) izleyebileceğiniz bir link paylaşacağım sizlerle. Aşağıda yazanları da o linke tıklamak için motivasyon olarak görebilirsiniz.



Rahmetli yönetmen Osman Fahir Seden tarafından Reşat Nuri Güntekin'in aynı adlı romanından uyarlanan Çalıkuşu dizisi, 1986 yılında TRT'de 7 bölüm olarak yayınlanmıştı.

Bu diziden tam 20 yıl önce yönetmen Osman F. Seden, Çalıkuşu romanını anlatan, Türkan Şoray ve Kartal Tibet'in oynadığı bir sinema filmi çekmişti. Seksenli yıllarda, yani renkli televizyonun hemen her eve girdiği dönemde, ünlü edebiyat eserlerinin televizyonda dizi film olarak uyarlanması fikri doğmuştu. 1983 yılında Tarık Buğra'nın Küçük Ağa adlı romanından uyarlama diziyi 1986 yılında Çalıkuşu takip etti.

Çalıkuşu'nun hikayesine çok kısa değinecek olursak...

--- uyarı ---

Erken yaşta annesini kaybeden Feride, asker babasının sürekli başka yerlere tayini nedeniyle teyzesinde kalmaktadır. Feride, zor ve inatçı bir çocuktur, evdeki herkesi peşinden sürükler. Bir gün izne gelen babası Feride'yi bir Fransız mektebine yatılı olarak verir. Yıllar geçip Feride büyüdükçe, Feride ile kendisini sıkça ziyaret eden, teyzesinin oğlu Kamuran arasında bir aşk başlar. Evlenme hazırlıkları sırasında, aldatıldığını öğrenen Feride kaçar ve Anadolu'ya öğretmen olarak gidip kendi ayakları üzerinde durmaya çalışır.

--- uyarı sonu ---

Yönetmen Osman F. Seden, Feride rolü için 1981'de güzellik kraliçesi seçilen ve ülkemizi aynı yıl Miss World'de temsil eden Aydan Şener'de karar kılar. Aydan Şener henüz 23 yaşında göstereceği başarılı performansıyla büyük beğeni toplayacaktır. Şahsen ben diziyi izlediğimde, Aydan Şener'in Feride rolünün gülümsemesi ardındaki hüznünü, acılarına rağmen tek başına ayakta durmaya çalışmaktaki asaletini, güzelliğini ve saflığını, ama bir o kadar da inatçılığını canlandırmak için bu dünyaya gelmiş olduğu hissine kapıldım. Aydan Şener bu rolüyle çok beğeni toplayacak, TRT'de Osman F. Seden'in bir sonraki projesi "Yeniden Doğmak" dizisinde de başrol oynayacaktı.

Hikaye Osmanlı Devleti'nin son yıllarında geçtiğinden, Aydan Şener'in canlandırdığı karakter rengarenk çarsafların içinde, peçesiyle, elinde şemsiyesiyle ve ağır başlılığıyla dönemin oturaklı, İstanbul Türkçesi konuşan, Fransız mektebinden çıkma bir kız. Ancak bir yandan da Anadolu'nun en ücra köylerinde fedakarca görevini yapan idealist bir öğretmen.

Çarşaf konusunda ufak bir de ayrıntı paylaşmak isterim:
Oyuncu, 2008 senesinde tiyatroda başrolünü oynadığı "Çılgın Yenge" adlı oyun için çarşaf giyecek ve gazetecilerin "Giymekten rahatsız oldunuz mu" sorusuyla karşılaşacaktır. Aydan Şener bu soruya cevaben, 22 sene önce Çalıkuşu dizisinde çarşaf giydiğini, o zamanlar kimsenin bu tip sorular sormadığını söyleyecektir.

Kamuran karakteri ise Kenan Kalav tarafından canlandırılıyor. Bunun dışında, o dönem bugünkü gibi TV kanalı ve dizi enflasyonu olmamasından olsa gerek, Yesilçam'ın birçok ünlü ismi 7 bölümlük dizinin bazı bölümlerinde rol alıyor. Bunların arasında Sadri Alışık, Ali Şen, Sümer Tilmaç, Hayati Hamzaoğlu ilk aklıma gelenler. Bugün hiçbir yerde oluşturulamayacak kadar zengin bir kadronun varlığından söz edebiliriz yani.

Kimimizin sadece ilkokul Türkçe kitabında okutulan kesitiyle tanıdığı, kimimizin bizzat okuduğu Çalıkuşu romanının dizi uyarlaması olan bu TRT yapımını izlemenizi şiddetle tavsiye ederim.
Önemli bir edebiyat eserimizi bir de ekrandan görme şansı bulacak, Osmanlı Devleti'nin son yıllarındaki yaşantı biçimini daha yakından tanıyacak, anlayacak, o dönemin dizileriyle günümüz dizilerini konu, biçim ve sunum açısından bir nebze de olsa karşılaştırma şansı bulacaksınız.
Ayrıca, doksanlı yıllarda çok da kalıcı bir işe imza atamayan Aydan Şener'in ve yine doksanlarda uyuşturucu dağıtımından hapis yatan Kenan Kalav'ın aslında zamanında TRT'ye ne kadar da yakışan genç sanatçılar olduklarını, Sadri Alışık'a yaşlılığın ne kadar çok yakıştığını ve daha nice oyunculuk harikalarını göreceksiniz.

Şayet ilgilenirseniz dizinin tamamını (7 bölüm) bu adresten izlemek mümkün...